Zondigen tegen de regels

Normaal doe ik dat niet: een telelens gebruiken. Juist daarom heb ik het toch eens gedaan. Immers, niets is zo heerlijk als een verboden vrucht. Het leverde een paar geslaagde foto’s op. Maar pas op: je moet wel op een andere manier denken en kijken, wil je met enig succes een telelens in straatfotografie inzetten. Nou ja, ik moet dat toch.

Elders op deze site schreef ik dat dé lens voor straatfotografie niet bestaat. In dat stuk vatte ik mijn bezwaren tegen telelenzen samen. Ze vervormen het beeld. Alles wordt gecomprimeerd en dat creëert een afstand die de kijker ziet en voelt. Stel je mensen centraal in je werk en wil je een emotionele verbinding maken, moet je het omgekeerde nastreven. Dus zijn telelenzen in straatfotografie meestal geen goede oplossing.

Maar er zijn uitzonderingen. Saul Leiter, een van de fijnste fotografen die we ooit op deze planeet hadden rondlopen, is een aansprekend voorbeeld. Hij zette geregeld een telelens op zijn camera en schiep hiermee een heel eigen, romantische en licht surrealistische wereld. Het kan dus wel.

Telelens maakt bordkarton

Toen ik laatst een uurtje tijd had, besloot ik een telelens op mijn camera te schroeven. Tegen mijn gewoonten in. Normaal heb ik een vaste lens van 50 mm, soms zelfs minder.

Een jaar of twee geleden had ik al eens een paar maal een telelens op straat geprobeerd. Echt geweldig waren de resultaten toen niet. Maar een mens evolueert, hoor je dan. Er zijn dagen waarop ik denk dat dit klopt, en dit was zo’n dag. Tijdens mijn wandeling door het centrum van Antwerpen besefte ik echter al snel dat mijn gewone manier van werken met een telelens gedoemd was om te mislukken. Alles leek van bordkarton. Mensen werden op elkaar gedrukt en ook hun omgeving zag er onnatuurlijk uit.

Ik haat telelenzen, schoot er op zeker moment door mijn hoofd. Maar je moet van je beperking een kracht maken, fluisterde ik mezelf in – ja, zo’n dag was het. Dus stelde ik vast dat het telelenseffect in andere situaties een voordeel kan zijn. Reflecties bijvoorbeeld. Spiegelingen intrigeren. Zodra je een reflectie herkent, word je vanzelf toleranter voor verdere afwijkingen. Dat kan je met een telelens gerust nog wat extra in de verf zetten, tot voorbij het punt waarop het heel bizar wordt.

Parkeren verboden

Soms kan je door het elimineren van diepte iets in beeld brengen wat er, met een lens van 35 of 50 mm, een pak minder spectaculair uit zou zien. In een straat vlakbij de Antwerpse kathedraal kwam ik een open container voor bouwafval tegen bij een huis dat gerenoveerd werd. Rondom de zware bak stonden drie bordjes die aangaven dat je op die plek niet mocht parkeren, wat trouwens niet gemakkelijk zou zijn aangezien daar al die container stond. Aan het uiteinde van de straat waren enkele garagepoorten in een gelijkaardig blauw als de verbodsbordjes – voor wie alsnog een parkeerplaats zocht, waarschijnlijk.

Had ik dit beeld gemaakt met een 50 mm-lens, zouden de borden gevoelsmatig verder uit elkaar hebben gestaan, had de container groter geleken, was de connectie met de garagepoort eerder slap geweest en had je ook rechts en links meer in beeld gekregen. Ik zou wellicht niet eens hebben overwogen om de foto te maken. Maar zie, met een telelens verkleinde ik alle afstanden met bruut gemak, en lukte het en passant om enkele toevallige voorbijgangers tussen de lagen blauw en rood te persen.

Thuis moest ik nog wat extra schroom overwinnen. Normaal vind ik hard blauw op foto’s erg opdringerig en verzacht ik deze kleur vaak bij de nabewerking. Hier deed ik dat nauwelijks, omdat je verbodsbordjes nu eenmaal niet naar believen van kleur kunt doen verschieten.

Out of the container

Zoals vaker bij dit soort vooraf gecomponeerde plaatjes, heb ik meerdere versies gemaakt, telkens met andere voetgangers of fietsers. Als je niet mag parkeren, kies je vanzelf een ander vervoermiddel. De bovenstaande vond ik het sterkst. Een straatfoto met telelens in simpele primaire kleuren: dat ik dat nog eens zou maken…

Slotsom: een telelens kan ook bij straatfotografie best wat moois opleveren, zolang je het vervormende effect bewust gebruikt. Het is niets voor de gemiddelde straatfotograaf, maar wie graag een beetje out of the container denkt, moet het zeker eens proberen.

Deze foto is verkrijgbaar als art print op canvas, acrylglas, hout, staal en andere materialen.