Overal op de wereld kan je ze volgen: workshops straatfotografie. Ook ik geef ze, in Antwerpen en op verzoek ook elders. Toch sta ik er kritisch tegenover. Want wat je in zulke workshops doet, staat soms ver van straatfotografie af.
Straatfotografie is candid. Eerlijk, openhartig, onverbloemd. Al of niet mooie mensen in hun natuurlijke, al of niet mooie habitat die zich met dagdagelijkse zaken bezighouden. Zulke foto’s kan je alleen maken als je geen aandacht trekt. Anders gaan mensen poseren en doen ze niet meer wat je wil fotograferen.
Een straatfotograaf is als een onzichtbare drone die zich door de menigte beweegt. De bewakingscamera van de human condition. Nou ja, dat klinkt te pretentieus. Maar het klopt wel een beetje.
Met tienen dezelfde foto
Stel nu dat iemand met een opvallend uiterlijk op een bankje zit te lezen. En er wandelt een groep van tien mannen en vrouwen langs dat bankje. Allemaal hebben ze een camera. Een, of misschien wel twee, drie of tien van die mensen richten hun toestel op de lezer. Want deze man of vrouw ziet er zo opvallend uit.
Zelfs het meest interessante boek van de wereld met de prachtigste literaire hoogstandjes kan dan niet verhinderen dat deze lezer de fotografen opmerkt. Weg candid shot!
Zo gaat het vaak bij workshops straatfotografie. Weet je het niet uit eigen ervaring, kijk dan op YouTube. Daar staan aardig wat filmpjes op, geschoten tijdens vaak peperdure workshops. Prijzen van 500 euro per dag zijn geen uitzondering. Als je zo veel betaalt, mag je verwachten wat vooruit te geraken met je straatfotografie. Maar is dat ook zo?
Workshop straatportretten?
Ik wil ze niet over een kam scheren. Bij de ene workshop is er meer persoonlijke inbreng mogelijk dan bij de andere. Sommige leraren zijn goed in motiveren. Met wat geluk leer je ook iets over compositie, techniek of het kiezen van onderwerpen. Maar de kans is toch groot dat veel van de foto’s die je in zo’n groep maakt eerder in de categorie Straatportretten vallen.
Het zal geen toeval zijn dat dit genre door fotografen die zulke workshops geven als een vorm van straatfotografie wordt beschouwd. Andere straatfotografen denken daar anders over. Is het niet gewoon portretfotografie op een publieke plaats?
Het is bij straatportretten gebruikelijk dat de onderwerpen om toestemming wordt gevraagd. Het contact kan leiden tot een lange geanimeerde conversatie met de geportretteerde. Gezellig, natuurlijk, en niks mis mee. Maar straatfotografie? Eigenlijk zegt het feit dat er filmpjes van op YouTube staan al genoeg. Wie is er nog spontaan en ongedwongen als een hele horde fotografen en filmers op ze afkomt?
*** lees door onder de foto ***
Feedback is wel leerzaam
Straatfotografie is een solitaire bezigheid. Wie alleen is, kan zich onzichtbaar maken. De spontaniteit, het ruwe en onverbloemde dat kenmerkend is voor straatfotografie krijg je in een groot gezelschap moeilijk vastgelegd. Juist dat onvoorspelbare, dat gebrek aan controle over je onderwerp maakt straatfotografie zo spannend. En vaak ook zo moeilijk.
Met twee is soms wel leuker. Je hebt iemand om mee te kletsen, van wie je ideeën en feedback kan krijgen. Met een ervaren mentor kom je sneller tot memorabele foto’s. Soms durf je ook meer als je weet dat je niet alleen bent. Dan kan de ander de klappen opvangen. Dus leren in de praktijk via een workshop heeft op zich grote voordelen.
Maar hoe doe je dat dan, als een grote groep niet werkt? Je kiest voor de kleinst mogelijke groep.
Kleine groep, passende locatie
De workshops straatfotografie die ik zelf geef, beperk ik tot maximaal twee deelnemers. Alleen met een aangepast programma maak ik ze soms groter. Ik geef de workshops op een locatie waar veel gefotografeerd wordt: het centraal station van Antwerpen. Hoewel er elke dag duizenden treinreizigers komen, is het niet altijd druk op de perrons en in de gangen van het gebouw. Een grote groep van vijf of meer fotografen zou er opvallen, maar van twee of drie mensen met een camera kijkt op dit station niemand op.
Op die manier kan je toch leren én echt straatfotografie bedrijven op de manier zoals het bedoeld is: eerlijk, openhartig, onverbloemd. Candid. Zo hebben we het graag.