Tunnels zijn populair bij straatfotografen. Denk maar aan de Sint-Annatunnel in Antwerpen, een van de meest gefotografeerde tunnels in de Benelux. Dit artikel gaat over een tunnel, wat verder weg van huis: de Brunkebergtunnel in Stockholm.
Waarom tunnels zo vaak terugkeren in straatfotografie laat zich makkelijk verklaren. Er is een technisch, compositorische reden: je kan weinig fout doen met dieptewerking als je in een tunnel fotografeert. Er komt ook zelden iets in beeld dat je als overbodig ervaart. Alles is er functioneel. Daarnaast hebben die half afgesloten ruimtes iets benauwends, iets dreigends bijna. Je voelt je als mens gauw nietig. Geluid van buiten is onhoorbaar. De tijd lijkt er stil te staan. Het is geen wonder dat veel mensen niet helemaal op hun gemak zijn in een tunnel.
Tunnel in het land van Nobel
Stockholm is een stad met veel tunnels. De Zweedse hoofdstad is gebouwd op ontelbare heuvelachtige eilanden. Aangezien de uitvinder van het dynamiet een Zweed was (Alfred Nobel, die van de prijs) is er geen gebrek aan ervaring met springstof, nodig om tunnels te graven. De stad heeft een goed ontwikkeld en fotogeniek metronetwerk. Treinen en auto’s gaan op veel plaatsen door tunnels, en er zijn ondergrondse shoppingcentra die het winkelen ook in strenge winters behaaglijk maken.
Een van de oudste tunnels is de Brunkebergtunnel voor fietsers en voetgangers. Hoewel veel gefotografeerd door Zweden, is deze bij toeristen niet zo bekend. De tunnel, geopend in 1886, loopt onder een heuvelrug door, is 231 meter lang en verbindt het commerciële hart bij de boulevard Sveavägen met de chique uitgaansbuurt rond Birger Jarlsgatan. Wie de tunnel neemt, bespaart zich een trap met 89 treden aan de westkant en een heuvelachtig parcours oostwaarts.
Kunstinstallatie
Ik woonde vroeger in Zweden en ben al vaker door de tunnel gelopen. Het is een bijna ronde koker, links en rechts geel van kleur en boven geheel van spiegelend metaal. Maar dat was niet het geval tijdens mijn laatste bezoek, begin december 2021.
Tijdens de week van de jaarlijkse Nobelprijsuitreiking hadden enkele geluids- en lichtarchitecten de tunnel “aangekleed”. Niet alleen met prachtig, in intensiteit veranderend rood en blauw licht, symbolen voor de warmte en de kou die nodig waren om de tunnel te bouwen, maar ook met een negental soundscapes: een reeks van geluiden waarvan je de herkomst niet kon terugbrengen, maar die een wonderlijk, haast geruststellend effect hadden. Een beetje zoals bij ASMR.
Straatfotografie in de Brunkebergtunnel
Zo werd de wandeling door de Brunkebergtunnel, die normaal een kleine drie minuten duurt, een heel speciale ervaring. De ontwerpers lieten zich inspireren door Alfred Nobel. Behalve een technische, analytische kant had de uitvinder ook een dichterlijke: hij schreef poëzie.
Voor een straatfotograaf was dit een gelegenheid die je niet kon laten liggen. Ik was niet de enige die er met een camera rondwandelde, hoewel je hier nooit zo veel volk aantreft als in de Sint-Annatunnel. De kunstinstallatie is nu weer verdwenen. Onderstaande foto’s zijn getuigen.
Klik op de beelden om ze groter te maken.