Gek eigenlijk: straatfotografen focussen meestal op mensen. Maar moderne steden en hun straten zijn niet ontworpen voor mensen, maar voor auto’s. En toch zien we de vierwielers zelden op straatfoto’s. Ik schiet soms wel een auto. Maar meestal voor hooguit de helft. Dat heeft zijn redenen.
Straatfotografie ontstond ooit als een bijproduct van persfotografie. De tijdgeest in beeld vatten, dát motiveerde de pioniers. Ook menig moderne straatfotograaf hoopt en denkt de polsslag van de samenleving vast te leggen. Maar vaak eindigt het, onbedoeld, als een vorm van nostalgie.
De grondleggers fotografeerden zich een ongeluk in een wereld waarin het stadsleven zich nog grotendeels op straat afspeelde. Buiten werd gehandeld, gebabbeld, gedronken, gevochten, gekust…
Dat ligt nu toch wat anders. Zeker, in echte wereldsteden en in landen met een tropisch klimaat komen mensen nog veel buiten en gaat het straatleven onverminderd zijn gang. Maar wil je zoiets in België beleven, blijft je werkterrein beperkt tot een handvol straten in Brussel en eentje in Borgerhout. In het tochtgat aan de Noordzee vind je nu eenmaal geen wereldsteden en voor een tropisch klimaat moeten we vooralsnog een eindje reizen.
Wielen wijzen de weg
Bij ons wordt het straatleven bepaald door auto’s. Een halve eeuw geleden waren er ook veel auto’s, maar mensen gebruikten ze anders. Vandaag wordt menig kind naar school gechauffeerd, schuiven we aan in de rij voor drive-in-restaurants en willen we nog geen pak koffie kopen zonder eerst in een auto te stappen. Moderne steden zijn erop aangepast. De straten hebben allemaal de juiste breedte, overal zijn parkeergarages en dito kelders, en de straathoeken zijn allemaal afgerond zodat een auto niet te veel snelheid moet minderen om naar rechts of links af te slaan. Stel je voor dat je moet remmen.
Verlangen naar verbinding?
Auto’s zijn de baas op straat. Maar niet in straatfotografie. Daar houden de fotografen vast aan mensen. Misschien wel uit een soort verlangen naar verbinding. We willen op foto’s naar mensen kijken omdat we anders geen contact meer met ze maken. Zelfs al doen ze op die foto’s niks anders dan met stuurse blik gehaast van punt A naar punt B stappen, of uitdrukkingsloos naar een gsm staren. Het gevolg: wie over honderd jaar zonder enige toelichting de straatfoto’s van 2021 ziet, denkt dat er destijds geen auto’s waren. Of het moeten straatfoto’s uit Havana zijn.
Lelijke bakken
Waarmee we vanzelf bij de andere redenen komen om de auto geen hoofdrol te geven in straatfoto’s. Zowat alle wagens zijn half- tot spuuglelijk. En dan bedoel ik moderne auto’s. Van die dingen die in windtunnels worden ontworpen. En helaas, windtunnels hebben geen smaak.
Noem het een andere vorm van nostalgie, maar ik vind dat de wagens van voor 1980 er tien keer beter uitzagen dan het gemiddelde metalen baksel dat er voor uw en mijn deur staat. Vroeger kwamen ze van tekentafels, waren benzineverbruik en luchtweerstand begrippen waar fabrikanten pas na de ontwerpfase over nadachten, en had je onder de designers ware kunstenaars die hun klanten met louter schoonheid wilden lokken.
Op het gevaar af in ome-Marc-modus te schieten: ja, lieve mensen, ooit deed de etalage van een autogarage weinig onder voor die van een galerie. Kijk maar naar de bejaarde bakken op Cuba. Die worden wel gefotografeerd.
Wit, grijs, zwart
Vandaag zijn auto’s chipolataworstjes. Allemaal hetzelfde, alleen is de ene iets meer aangebakken dan de andere, en de volgende wat korter of langer. Visueel is dat geen feest. Tot overmaat van ramp houdt de hedendaagse autobezitter haast uitsluitend van wit, grijs en zwart. Iets suffers kan een mens niet kiezen. Veertig jaar geleden reden alle kleuren van de regenboog door de straten, vandaag is de enige regenboog op straat een Pride-zebrapad.
We hebben hem verwekt, of we willen of niet, en voor wat je op aarde zet, moet je goed zorgen. Dus zet ik de auto soms wèl op de foto. Maar nooit helemaal. Want ook al geven mensen er een half salaris, een arm en een been voor, naar zo’n lelijke wagen kijken wil schijnbaar toch niemand. Arme auto!
Hieronder een paar voorbeeldjes van straatfotografie met auto’s. Klik om te vergroten.