Maak eens een raadsel van je straatfoto

Een straatfotograaf vertelt verhalen, hoor je zeggen. Storytelling, wordt dat heel modieus genoemd. Ik denk dat het een foto hooguit een scène uit een verhaal vertelt: twee mensen die vrolijk met elkaar babbelen, een moeder en een kind die ruziën, een oude man verzonken in gedachten, enzovoort. Juist dat fragmentarische van fotografie vind ik interessant. Ik heb het graag als de plot niet duidelijk is en het einde open. Zodat ieder voor zich een eigen invulling eraan kan geven. Eerder raadsels, dan verhalen. Alleen, hoe maak je zulke straatfoto’s?

Wil je een pasklaar antwoord? Dat is moeilijk, maar… er zijn manieren die je op weg helpen. Allereerst hangt veel af van hoe jij de “straat” ziet. Dat ligt voor een deel aan je persoonlijkheid. De foto ben je zelf, schreef ik al eerder. Fotografen met een extravert karakter focussen meestal sterker op het in beeld brengen van andere mensen. De omgeving is dan eerder bijzaak. Bij de wat meer gereserveerde karakters zie je veelal het omgekeerde. Daarnaast zijn er tal van mengvormen, zoals ook je persoonlijkheid twee kanten kan hebben.

Je blik verruimen

Je karakter verander je niet zomaar, als je dat al zou willen. Er zijn wel technieken waarmee je jouw blik op de omgeving kan verruimen. Het belangrijkste is precies dat: verruim je blik. Wat betekent dat concreet?

• Kijk letterlijk verder dan de mensen die je wilt fotograferen. Wat zie je op de achtergrond? Wat bevindt er zich naast én voor deze personen? Bedenk of je eventueel elementen van dat decor in je foto kan gebruiken.
• Fotografeer je in kleur, vraag jezelf dan af of de kleuren elkaar niet bijten. Schiet je in zwart-wit, kijk of de grijstinten en lijnen in je beeld niet samensmelten (maar misschien is dat juist mooi).
• De hoek van waaruit jij de foto maakt, is erg bepalend voor het resultaat. Iedereen snapt dat, en toch zie je dat veel fotografen automatisch vanop ooghoogte werken, alsof dat de enige manier is. Alleen al door de camera een paar graden schuin, omlaag of omhoog te houden, kan een anders alledaagse foto’s een zweem van mysterie krijgen.
• Onderbelichting maar ook overbelichting geven een foto niet zelden meerwaarde. Juist als je streeft naar perfect gebalanceerde, realiteitsgetrouwe belichting maak je sneller saaie plaatjes.

Technieken voor straatfotografie

Bij dit artikel zie je enkele voorbeelden van foto’s die de interpretatie – naar mijn gevoel – aan de kijker laten, en zeker geen heldere, afgeronde verhaaltjes bieden. Hierbij zijn meerdere technieken gebruikt om het beeld spanning te geven:

• Reflecties: met weerspiegelingen creëer je als vanzelf een andere realiteit. Wat niet wil zeggen dat werken met reflecties simpel is – je leest hier meer over reflecties in straatfotografie.
• Elementen uit de omgeving krijgen een prominente rol in het beeld. Soms versperren ze zelfs een deel van het zicht op de personages. Wat je niet prijsgeeft is even belangrijk als wat je wel laat zien.
• Ik maak graag en veel gebruik van een techniek die in het Engels subframing heet. Zeg maar: een kader binnen een kader. Een simpel voorbeeld is iemand in een deuropening. Laat ook het deurkozijn zien en je hebt subframing. De fotograferende spraakwaterval Ted Forbes heeft er een interessante video op zijn kanaal The Art of Photography aan gewijd.
• Mensen staan niet altijd centraal in het beeld, maar soms helemaal aan de rand. Ook zijn ze maar half herkenbaar of helemaal niet.
• De hoek van waaruit de foto’s zijn genomen varieert. Een lichte buiging met je knieën kan het plaatje drastisch veranderen.
• Bij de nabewerking op de computer besteed ik extra aandacht aan kleuren, helderheid en schaduw. Afzwakken, aandikken, bijstellen: het mag allemaal als het een mooier resultaat geeft. Een slechte foto blijft ook nabewerkt een slechte, maar een goede kan door nabewerking enorm aan kracht winnen.

Veel experimenteren

Als je dit leest, lijkt het misschien alsof het allemaal erg bedacht is, en dat het componeren van zulke foto’s veel tijd vergt. En was het niet zo dat je binnen straatfotografie vaak erg weinig tijd hebt om beslissingen te nemen?

Dat laatste klopt zeker. Maar als je veel experimenteert en jezelf ertoe verplicht nooit de makkelijkste weg te kiezen, maak je dit soort foto’s op den duur even vlot als een snapshot van een voorbijganger. Je moet om je heen kijken en de situatie leren herkennen. Daar gaat het om.

Inspiratie kan je bij andere straatfotografen vinden, maar kijk zeker verder dan fotografie. Denk ook aan schilderijen, grafiek, reclameposters, lay-outs van tijdschriften of webpagina’s: ze laten zien wat werkt, welke vormen en kleuren bij elkaar passen en welke niet. Het is geen toeval dat grafische vormgevers vaak ook goede fotografen zijn.

Het kijken naar films of series is evenmin een slecht idee: veel van de beste fotografen ter wereld zijn anonieme cameramensen die voor de televisie werken. Druk af en toe op de pauzeknop en bestudeer het frame. Heb je meteen een goed excuus voor een avondje bingewatching!