Dubbelzien: reflecties in straatfotografie

Reflecties in straatfotografie: wie mij volgt, weet dat ik van ze hou. Waarom? Werken met reflecties is niet gemakkelijk. Maar de resultaten die je ermee bereikt kunnen zowel jezelf als de kijker verrassen. Ook eens proberen?

Een kennis die een fotografieopleiding volgde vertelde mij ooit dat ze daar leerde om reflecties onder alle omstandigheden te vermijden. Natuurlijk, een portret van een bijziende communicant ziet er raar uit als de fotograaf in de brillenglazen opduikt. En zo zijn er nog foto’s die door reflecties enkel slecht worden.

Maar straatfotografie is fotografie in de meest ongewassen vorm en dus dé proeftuin voor wie eens wat regels met voeten wil treden. Binnen dit genre kan het lonen om reflecties juist wél te gebruiken. Goed toegepast geeft een reflectie meerwaarde aan een anders nogal alledaagse foto. Sterker nog, de reflectie op zich kan het onderwerp van de foto zijn.

Voordelen reflecties in straatfotografie

Reflecties zorgen ervoor dat je de omgeving op een afwijkende manier ziet. Details kunnen plots opvallen, kleuren worden prominenter. Zonder te moeten photoshoppen creëer je er een dromerig effect mee. Een psychedelische vloeistofdia die zonder LSD tot stand komt. Soms weet je achteraf zelf niet meer hoe de situatie werkelijk in elkaar zat.

De foto die je ervan maakt doet ook de kijker de wenkbrauwen fronsen. Beelden van reflecties kunnen zoekplaatjes zijn. Wat zie je nou eigenlijk? Mooie of raadselachtige reflecties vergroten op die manier de betrokkenheid van anderen bij je foto. Dat is al heel wat. Al zijn er ook veel mensen die absoluut niet van reflecties houden.

Een bijkomend voordeeltje binnen straatfotografie is dat de mensen in het weerspiegelde beeld meestal niet beseffen dat ze worden gefotografeerd. Boze reacties moet je dus niet verwachten.

*** Lees door onder de collectie reflecties ***

Waar zijn de reflecties?

Reflecties zijn overal. Toch lopen we er vaak aan voorbij. Velen zien ze niet eens, beschouwen ze onbewust als een normaal onderdeel van hun omgeving. Je moet je oog dus trainen op het vinden van reflecties. Sowieso geen overbodige luxe, want fotograferen draait om zien en dat kan je nooit genoeg oefenen.

Waar kom je reflecties tegen?

• de bekendste: in water, zoals in meren, vijvers en rivieren, maar ook plassen regenwater,
• voor de hand liggend: spiegels, maar denk ook aan achteruitkijkspiegels van auto’s of scooters,
• alles van glas, dus ramen in gebouwen, zoals etalages, maar ook de ruit van een auto, een wijnglas, een bril,
• alles wat glanst: beeldschermen, reclameborden, metalen, veel kunststoffen, tafelbladen, laklagen…

Troubleshooting

Ook al zijn reflecties overal te vinden, ze zijn vaak lastig in beeld te brengen. Een “gewone” straatfoto is beslist gemakkelijker en sneller gemaakt dan een geslaagde foto van een reflectie. Een paar problemen waar je tegenaan loopt:

• Jezelf! Vaak komt je eigen gezicht in beeld, en anders wel de camera. Je kan dit effect bewust gebruiken, voor een bizar zelfportret (zie rechts), maar meestal is het ongewenst. Je moet dan vanuit een andere hoek proberen te fotograferen. Dit kan wel de compositie uit balans brengen.
• Omdat je bij reflecties feitelijk meerdere beelden op elkaar legt, wordt de foto snel rommelig. Té rommelig. Of er zijn te veel objecten, of de kleuren bijten, of alles tegelijk. Je moet dus extra kritisch zijn op wat je wel of niet binnen je kader stopt. Ook dit kan betekenen dat je de hoek moet veranderen en keuzes moet maken in je composities.
• Reflecties veranderen voortdurend, met name buiten. Zonlicht beweegt, er schuift weleens een wolk voor de zon, of een mens of auto verspert de doorgang van het licht. Over een minuut, of soms nog eerder, kan het beeld dat je voor ogen hebt al niet meer bestaan. Handel snel!
• Het is soms een hele klus om de belichting goed te krijgen. De reflectie van een scène is vaak donkerder dan het tafereel in werkelijkheid. Je autofocus kan ook rare dingen doen, met name als je glas gebruikt voor de reflectie; soms zie je onbedoeld alleen de vuiligheid op het glas. Besteed dus extra aandacht aan belichting en de juiste scherptediepte. Handmatig scherpstellen is voor straatfotografie niet onder alle omstandigheden ideaal, maar geeft meer controle bij reflecties.

Hoewel je bij de nabewerking op de computer van een slechte foto nooit een goede kan maken, is een foto met sterke reflecties wel naar een hoger niveau te tillen door achteraf te spelen met kleur, schaduw en hooglichten. Je kan hier ver in gaan. Het beeld is toch al behoorlijk abstract. Ook dat maakt het leuk om hiermee te experimenteren.