Wat zijn de beste instellingen voor straatfotografie? Welke standen moet je op je camera gebruiken? De vragen worden vaak gesteld, met name door mensen die willen beginnen met straatfotografie. Helaas zijn de antwoorden niet zo simpel. Juist aan beginners zou ik adviseren: kies voor vol- of semiautomatisch.
Tevreden over een foto? Dat is een fijn gevoel. En vaak komt het omdat je iets moois zag en dat vast kon leggen zoals jij dat wilde.
Het succes van een straatfoto zit niet in de gekozen instelling, maar in een oog dat iets bijzonders herkende en een lichaam dat snel reageerde. Foto’s maak je niet met een camera, maar met je hoofd. Zou het aan de instelling liggen, zou elke foto met dezelfde instelling een succes zijn. Dat is niet zo.
Wil je plezier halen uit straatfotografie, moet je dus eerst je oog trainen. Dat is belangrijker dan weten welke instellingen voor straatfotografie gebruikelijk zijn. Moderne camera’s maken dit enorm gemakkelijk. Ze hebben een volautomatische stand, volgens het point and shoot-principe dat vroeger al op simpele pocketcamera’s zat. En ze hebben enkele halfautomatische standen. Die zijn er niet voor niets.
Instellingen in straatfotografie
Uiteraard heeft ook elke camera een manuele stand. Volledig handmatig werken wordt door nogal wat fotografen als een bewijs van kunnen gezien. Maar veel van de bekendste moderne straatfotografen, bijvoorbeeld David Gibson en de intussen gestopte maar invloedrijke Thomas Leuthard, werken zelden of nooit in manual.
Daar hebben ze goede redenen voor. Het licht kan buiten snel veranderen, zeker in een stad met hoogbouw. De scènes die je wil vastleggen zijn de ene keer statisch, dan weer dynamisch. Werk je volledig handmatig, heb je soms gewoonweg geen tijd om voor een straatfoto de “perfecte” instelling te vinden. Wanneer je die te pakken hebt, is het beoogde tafereel alweer verdwenen.
Ervaren straatfotografen vertrouwen daarom veelal op een van de drie halfautomatische standen:
- P ofwel programmavoorkeuze. Je camera bepaalt diafragma en sluitertijd. Omdat veel toestellen ook de ISO kunnen automatiseren is dit quasi-volautomatisch. Een verschil is wel dat je in de P-stand (op de meeste camera’s) een belichtingscorrectie kunt toepassen, waardoor je het aantal f-stops iets kunt verhogen of verlagen.
- A of Av: diafragmavoorkeuze. Deze is bij veel fotografen favoriet, omdat je de scherptediepte zo gemakkelijk kan aanpassen.
- S of Tv: sluitertijdvoorkeuze. De camera bepaalt ISO en diafragma, jij stelt de sluitertijd in. Handig wanneer er veel (en in wisselende snelheden) bewogen wordt. Ook hierbij kan je de belichtingscorrectie gebruiken.
Het is geen schande om te beginnen met straatfotografie in de volautomatische stand (meestal AUTO geheten). Dan kan je je helemaal concentreren op je beeld en het bepalen van je compositie, terwijl je camera ervoor zorgt dat de belichting in orde is. Mocht het resultaat op het vlak van belichting toch wat tegenvallen, kan je dit eventueel bijstellen in de nabewerking in Lightroom, Photoshop of andere software.
Ben je een nerd die principieel alleen de letter M (manueel) kent, dan willen de volgende instellingen voor straatfotografie meestal wel werken. Zet je ISO op automatisch of 800, het diafragma op f/8 en je sluitertijd op 1/250. Bij daglicht kan je met deze standen in een drukkere omgeving en onder normale omstandigheden haast altijd uit de voeten. Begin hiermee je dag en laat het zo, zodat je je op het beeld kan concentreren en niet op de instellingen van je camera. Het zijn werkbare gemiddelden. Maar niet per definitie ideaal. Ook hier geldt: in post processing kan je altijd wat verbeteren.
Scherpstellen in straatfotografie
Welke stand op je camera moet je kiezen voor scherpstelling in straatfotografie? Nog zo’n vraag! Ook daarop zijn meerdere antwoorden mogelijk. En vooral dit: niets moet.
De meeste toestellen bieden een keus uit autofocus, autofocus met gezichtsprioriteit, manueel scherpstellen, en mengelingen daarvan. Ook kan je via het schermpje van de camera aanduiden op welk deel van het beeld scherpgesteld moet worden. Het beeld wordt hiervoor verdeeld in vakjes. Er zijn toestellen met maar drie vakken, de meeste camera’s bieden je gauw tientallen of zelfs meer dan honderd vakken om op te focussen.
Welke instelling je hierbij kiest hangt van je persoonlijke voorkeur af, en van wat en hoe je fotografeert. Richt je je sterk op mensen is autofocus met gezichtsprioriteit een prima optie. Wil je meer flexibiliteit ga je algauw voor de gewone autofocus. Veel camera’s bieden de optie om continu scherp te stellen op een bewegend object: handig als je een wandelaar, fiets of auto wil volgen.
Manueel scherpstellen is een oud ambacht dat veel fotografen niet meer beoefenen, maar kan ik aanraden als je supernauwkeurig wil zijn. En ook als je bepaalde delen van je beeld bewust onscherp wil houden. Dat kan tot verrassende foto’s leiden. Het vraagt wel enige oefening. Plus een lens die het toelaat. Als je bliksemsnel moet reageren, heb je met autofocus eerder succes.
Op elk modern fototoestel vind je nog talloze andere instellingen en standen. Die kan je in de meeste gevallen negeren als je met straatfotografie bezig bent. Ze zijn er voor heel specifieke wensen of trucjes – en om mensen te verleiden telkens een nieuwe camera te kopen.
Beginnen met straatfotografie
Ga je beginnen met straatfotografie, kies dan steeds voor de meest gebruiksvriendelijke en minst technische mogelijkheid. Als je wilt experimenteren met sfeer en kleur, kan je op den duur eens een andere instelling proberen. Maar voordat je zover bent, raad ik aan eerst de basis onder de knie te krijgen. En die bestaat uit je ogen goed de kost geven.
Geen enkele stand op je camera overstijgt de kwaliteit van jouw hoofd. Investeer in goed observeren en probeer out of the eh… frame te denken: wat neem je mee in een foto en waar, en wat laat je achterwege. Een fotograaf die zich daarmee bezighoudt, heeft sneller een sterke foto te pakken dan wie zich voortdurend het hoofd breekt over welke instellingen voor straatfotografie het meest geschikt zijn.
Wil je vooruit als fotograaf? Een workshop kan je helpen creatiever met straatfotografie te worden.