Straatfotografie draait niet om camera’s bedienen, maar om zien. Het zijn je ogen die interessante beelden en composities maken, de camera legt ze slechts vast. Maar hoe ontdek je zulke beelden, kortom: hoe leer je beter zien?
Het is een van die vragen die ik vaak hoor tijdens workshops. Hoe zie je dat? Dan bedoelt de vraagsteller meestal een compositie van vormen en kleur die ik op straat ergens heb… eh, gezien.
Een pasklaar antwoord heb ik niet. Maar een ding weet ik zeker: het is een leerproces. Leren zien is een beetje werken. Het is fitness voor je brein. Niemand komt na één bezoek aan de Basic Fit met een sixpack naar buiten. Ook in straatfotografie heb je tijd en toewijding nodig. Dus veel op pad gaan met je camera is essentieel. En stel jezelf hierbij overal voor open: foto’s tonen geen objecten, gebouwen, landschappen of personen, maar vormen, kleuren en contrasten. Die ingesteldheid helpt.
Dat gezegd zijnde, hier zijn negen tips om je training op een iets concretere manier mee te beginnen.
Wees alert
Alles draait om constant alert te zijn op je omgeving. Dit kan je zelfs oefenen zonder camera. Let op mensen die er opvallend uitzien, lichtval, opmerkelijke patronen, kleine details en ongewone situaties. Leer anticiperen op wat er om je heen gebeurt. Probeer de bewegingen van mensen te voorspellen en klaar te staan om het perfecte moment vast te leggen.
Verminder afleiding
Concentratie is essentieel. Zet je gsm op stil tijdens het fotograferen. Richt je aandacht op de omgeving en wees open voor wat er gebeurt. Ga bij voorkeur alleen op pad. Anders ga je toch rekening houden met je gezelschap. Controleer niet elke foto na het afdrukken op je scherm: dan raak je uit de flow.
Pas je perspectief aan
Experimenteer met verschillende camerahoeken en perspectieven. Fotografeer omhoog of omlaag, houd de camera eens schuin en probeer diverse afstanden om nieuwe perspectieven te ontdekken. Vergeet ook spiegels en reflecties niet: onuitputtelijke bronnen voor ongebruikelijke beelden. Er is geen goed of fout in fotografie: elk perspectief is mogelijk.
Zoek naar emotie
Straatfotografie die focust op mensen draait veelal om het vastleggen van emoties en het moment. Let hierbij op gezichtsuitdrukkingen, gebaren en ongewone bewegingen. Gevoel zit niet altijd aan de voorkant. Iemand die met de rug naar je toe staat, kan ook een emotioneel signaal geven. Uiteraard helpt het als je de drukte opzoekt, de plek waar mensen zijn.
Werk met licht en schaduw
Fotograferen draait om (tromgeroffel) licht! Wel, gebruik het dan ook. Ik laat mijn route door de stad vaak door het zonlicht leiden. Experimenteer met tegenlicht, zijlicht en schaduwen om dramatische effecten te creëren en je onderwerp te benadrukken. Druk af als iemand in een lichtkegel stapt: een heel veel toegepaste truc in straatfotografie. Schaduwen kunnen mooie contrasten creëren.
Let op lijnen en vormen
Mensen zoeken van nature naar structuur, naar lijnen die houvast bieden. Lijnen, patronen en vormen vind je overal op straat. Denk aan de straten zelf, trottoirs, zebrapaden, gevels, ramen, deuren, verkeersborden, affiches, auto’s… Gebruik deze elementen, bijvoorbeeld om het oog naar een onderwerp te leiden, of als compositie op zich.
Experimenteer met scherpte
Speel met scherpstelling. Focus op verschillende delen van het frame of gebruik bewust onscherpte om de aandacht op je onderwerp te vestigen. Digitale camera’s hebben verschillende methoden voor scherpstelling, elk met voors en tegens. Wil je maximale flexibiliteit, kies dan voor ouderwetse handmatige scherpstelling. Dit vraagt wel oefening.
Houd het simpel
Vermijd overbodige elementen die afleiden van wat je wil laten zien. Let op de randen van het kader en zorg dat alles wat je ziet binnen je kader een esthetische of inhoudelijke functie heeft. Evalueer je foto’s na afloop met dit in gedachten. Streef naar composities die de kijker direct naar het onderwerp leiden. Dit is extra belangrijk bij mensen in je beeld. Die trekken vanzelf aandacht. Als er dan iemand op de foto staat die niet belangrijk is voor de compositie, is het beeld een pak minder geslaagd.
Leer van films en tv
Als fotografen kijken we vaak naar andere fotografen. Maar je televisie is ook een eindeloze bron van inspiratie. Zet maar eens een film of Netflix-serie op pauze. Je komt er doorlopend prachtige composities tegen die vertelkracht aan emotie koppelen, en waarbij heel effectief gebruik wordt gemaakt van licht, donker, scherpte, onscherpte, lijnen en vormen.
Tot slot, straatfotografie is een persoonlijke vorm van jezelf uitdrukken. Wees niet bang om gekke dingen te doen. Laat je niet leiden door de smaak van anderen. Het gaat erom wat jij ziet, en gezien hebt. Hopelijk hebben de bovenstaande tips je op weg geholpen!
Op zoek naar inspiratie en ideeën? Mijn workshops straatfotografie draaien om leren zien.